La 29-a leciono (pamoka)

Saluton karaj!

Bonvolu kontroli, ĉu vi bone tradukis al la litova lingvo:

• Du miloj da eŭroj. – Du tūkstančiai eurų.
• Kulero da sukero. – Šaukštas cukraus.
• Multe da problemoj. – Daug problemų.
• Tiom da feliĉo. – Tiek (tos) laimės.

Miliono da loĝantoj. – Milijonas gyventojų.

Bonvolu kontroli, ĉu vi bone tradukis al esperanto.

1. Duokite, prašau, du puodelius kavos. – Bonvolu doni du tasojn da kafo.
2. Nupirk 200 g sviesto ir 3 litrus pieno, prašau. – Bonvolu aĉeti 200g da butero kaj 3 litrojn da lakto.
3. Kur tu dedi taures vynui? – Kien vi metas la glasojn de vino?
4. Spintelėje rasi truputį duonos ir sūrio. – En la ŝranketo vi trovos iom da vino kaj iom da fromaĝo.
5. Nusipirkau puoduką kavai su užrašu „Esperanto – kalba visiems“. – Mi aĉetis la tason de(por) kafo kun subskribo „Esperanto estas la lingvo por ĉiuj“.

Bonvolu kontroli, ĉu vi bone respondis la demandojn pri la teksto „La salatbovlo kaj la kafo“.

1. Kion profesoro entute metis en la bovlon?	1. La profesoro metis golfopilketojn, ŝtonetojn, sablon kaj verŝis kafon.
2. Kion simbolas la golfpilketoj?	2. La golfpilketoj simbolas la gravajn aferojn: infanojn, partneron, sanon, religion, amikojn, pasiojn.
3. Kion signifas la ŝtonetoj?	3. La ŝtonetoj estas la aliaj gravaj aferoj: laboro, hejmo, veturilo, ĝardeno k. t. p.
4. Kian rolon ludas la sablo?	4. La sablo reprezentas la malgrandajn aferojn.
5. Kian flankon de la vivo substrekas kafo en la bovlo?	5. La kafo substrekas, ke kiom ajn ni ne estu okupitaj per laboro, ni devas trovi la tempon por revidi niajn amikojn.

APOSTROFO – APOSTROFAS

✔ Vespero → vesper’
✔ Ĉielo → ĉiel’
✔ Domo → dom’
✔ Historio → histori’.

Kirtis lieka toje pačioje vietoje, tarsi „-o“ galūnė būtų savo vietoje. Apostrofas nededamas su būdvardžiais: ruĝ’ – raudonis, o ne raudona.
Artikelis „la“ gali būti keičiamas „l’“ ir dažnai tai daroma su prielinksniais: de l’, ĉe l’, je l’, tra l’, pri l’, pro l’ , ypač, jei po to einantis žodis prasideda balsiu.
✔ Domo de niaj geavoj estas ĉe l’ rivero.
✔ Besteto rapide kuris tra l’ arbaro.

Labiausiai paplitęs su apostrofu yra derinys „dank’ al…“
✔ Dank’ al Dio… – Dėkui Dievui…
✔ Dank’ al vi… – Tavo dėka…
✔ Dank’ al gepatroj… – Tėvų dėka…

Paskaitykite esperanto kalbos Lietuvoje pradininko Aleksandro Dambrausko (Adomo Jakšto) eilėraščio pirmą posmą ir pabandykite išversti jį pagal prasmę.
Dank' al!….

Dank' al Dio sonas mia kanto
Dank' al voĉo mi ne estas muta,
Sed dank' al bela Esperanto
Mi parolas kun la mondo tuta.

NATURO KAJ PEJZAĜO – GAMTA IR KRAŠTOVAIZDIS

LA ĈOKOLADA BISKVITO (1)
Sten Johansson

Ventkapulino mi estas, kiu ĉiam perdas ĉion. Ĉe mi ĉiam mankas io esenca, perdiĝas jen umo jen aĵo. Ĉi-foje mi perdis laboron, bonan laboron, pro biskvita mordaĵo.

Mi ricevis oficon kiel sekretariino de klinikestro en la urba hospitalo. Ĉio estis jam preta, mi devis nur veni duafoje por viziti la ĉefulon mem. Unuafoje li estis en ia kriza konferenco kaj ne povis renkonti min.

Je la deka kaj duono mi devis anonci min. Kiel kutime mi iris per tramo. Ĝenerale mi ĉiam malfruas, sed je tiu grava okazo mi rezervis tro da tempo por la veturo kaj devis atendi duonan horon en la hospitalo. Mi decidis vigligi min per taso da kafo en la kafejo ĉe la ĉefenirejo. Kun la kafo mi aĉetis ĉokoladan biskviton.

La kafejo estis plenplena de atendantoj, sed mi trovis liberan tablon, kien mi metis mian kafon. Kompreneble, mi lasis la mansaketon ĉe la kasejo, kaj devis reiri por preni ĝin. Feliĉe, neniu ŝtelis ĝin.

Revenante mi konstatis, ke teda, grizhara eksterlandano prenis lokon ĉe mia tablo. Nu ja, nenio direbla, ĉiuj tabloj estas okupitaj, plejparte de unuopuloj. Prenante mian biskviton mi tamen surpriziĝis, por ne diri pli. En la biskvito estis bela spuro de dentoj, mankis al ĝi unu mordaĵo, kaj troviĝis neniu dubo kie serĉi tiun mordaĵon. Antaŭ la maljunulo staris taso da kafo kaj nenio plu. Tamen mi klare vidis lin kaŝe maĉi kaj gluti ion. Li ankaŭ gapis al mia biskvito kaj videble ruĝiĝis. Nu vere, se iu iam havis kaŭzon ruĝiĝi…

Feliĉe, mi ne suferas de bacilofobio, kaj pri imundeficito mi jam scias ĉion, do mi decidis ne permesi al tiu naŭza fremdulo embarasi min. Kviete mi frandis la reston de mia ĉokolada biskvito, kaj refreŝigis min per la kafo. Dume la viraĉo daŭre rigardaĉis min. „Ĉe ni, – mi pensis, – vi ne daŭrigu viajn ŝtelajn kutimojn!“

Fine li foriris, kiel batita hundo. Sed revenis? Jes, revenis kun propra ĉokolada biskvito, ĉi-foje sendube honeste aĉetita. Bone, mi ironie ridetis al li. Li metis sian biskviton antaŭ si kaj gustumis sian kafon.

Tiam bona ideo kaptis min. „Okulon pro okulo, denton pro dento, – diras la Biblio, – ĉu ne? Mi rapide prenis lian biskviton, formordis unu pecon kaj ĝuis tiun, remetante la reston antaŭ lin, rigardante lin kun rideto kaj kliniĝante malantaŭen sur la seĝo. „Kvite, – mi pensis, – eĉ bis-kvite!“, kaj ridis laŭte pro la senintenca vortludo. Tiam la eksterlandano definitive foriris, plene venkita, lasante siajn biskviton kaj kafon.

Ventkapulino	Vent-kap-ul-in-o	Vėjavaikė (vento – vėjas, kapo – galva)
Ĉefenirejo
Plenplena
Mansaketo
Grizhara
Eksterlandano
Direbla
Plejparte
Unuopulo
Bacilofobio
Imundeficito
Fremdulo
Vortludo

Suskirstykite iš teksto išrinktus žodžius dalimis ir išverskite.

Kitoje pamokėlėje išmoksime priesagą „-id“, toliau skaitysime istoriją „Ĉokolada biskvito“, išmoksime naujų žodžių, susijusių su tema „Darbo įrankiai“.

Gražina Opulskienė ir Aida Čižikaitė